Een van de dingen die een enorme indruk gemaakt hebben tijdens mijn Vietnamreis zijn de tunnels. In films hebben we wellicht wel eens ooit gezien dat de VietCong de Amerikanen in Zuid-Vietnam bevocht vanuit tunnels. Deze tunnels vormden een honderden kilometers lang netwerk. Zelfs tot onder de “veilige” basissen van de Amerikanen. Minder bekend zijn de tunnels van Vịnh Mốc. Vịnh Mốc is een tunnelcomplex in het Noorden van Vietnam, in de buurt van de 17e breedtegraad waar toen de grens lag tussen Noord en Zuid. Tijdens de oorlog was het gebied van strategisch belang. De tunnels werden gegraven als schuilplaats door de bewoners uit het gebied, om te schuilen voor de intensieve Amerikaanse bombardementen. De tunnels werden in verschillende fasen gebouwd en waren in gebruik van 1966 tot aan 1972. In het tunnelcomplex waren waterputten, keukens, kamers voor elke familie en medische ruimtes. Ongeveer 60 families leefden in de tunnels, er werden 17 kinderen in geboren. Deze tunnels waren zo goed gebouwd dat niemand uit het dorp om het leven kwam. De enige voltreffer was een bom die niet ontplofte, het erdoor ontstane gat werd als ventilatiekanaal gebruikt. Hierbij heb ik wat informatie gebruikt uit de Wikipedia.
Wat de Wikipedia niet verteld is dat kamers holen waren in de zijkant van de tunnels. Misschien vier vierkante meter groot. Op de meeste plaatsen kon je niet rechtop staan. Ik ben een stuk door de tunnels geweest. Maar een aantal mensen uit ons reisgezelschap zijn na een paar meter al in paniek omgedraaid. De tunnels waren uitgegraven in de klei, deze klei voelt nog steeds vochtig aan. Het is alsof ze deze tunnels net gegraven hebben. Op sommige plaatsen waren de gangen zo smal dat ik met beide schouders langs de wand schuurde. Het was er enorm vochtig en heel benauwd. We waren na de tocht van een half uur onder de grond, door de tunnels, dan ook allemaal diep onder de indruk en kletsnat van de zweet. Ik was blij dat ik er weer uit was, wat een beklemmend gevoel, een gevoel of ik begraven was, anders kan ik het niet beschrijven. Ik heb diepe respect voor de mensen, die hier jaren in hebben moeten leven, om voor de bombardementen te schuilen. Ze hadden geen keus, maar je moet er toch niet aan denken. Overigens wegtrekken uit het gebied was ook geen optie voor hen, dat was door de toenmalige Noord-Vietnamese regering verboden.